Böbrek ve İdrar Yolu Hastalıkları – Köşe Yazısı – 30 Kasım 2023
Böbrek, idrar yolları ve buna bağlı olarak gelişim gösterebilen hipertansiyon, prostat hastalıkları bu alanda incelenmektedir. Sık idrara çıkmak, idrar yaparken ağrılı yakınmalar hissetmek, idrarın az olması veya idrardan kan gelmesi gibi rahatsızlıklar da bu alanda incelenmektedir. Eğer muayene gelen hastada tansiyon yüksekliği saptanmışsa böbrek işlevlerinin değerlendirilmesi de mutlaka yapılmalıdır.
Böbrek ve idrar yolları hastalıklarının değerlendirilme sürecinde hem laboratuvar kan testleri hem de idrar testlerinin paralel olarak uygulanması gerekmektedir. Böbrek yetmezliği şüphesi varsa bunun üzerine gidilmelidir.
Böbrek boyutları ve diğer şüpheler için ultrasonografi yöntemleriyle böbrek ve idrar yolları incelenebilir. Prostat büyümesi gerçekleşmişse bunun da tespiti bu şekilde gerçekleştirilebilir. İdrar testleri sayesinde idrar yolları ve böbreği etkileyen bir enfeksiyon varlığının olup olmadığı anlaşılabilir.
Böbrek Nedir ve Hangi İşlevlere Sahiptir?
Fasulye şeklinde iki parçadan oluşan böbrekler fazla vücut suyu ve atık ürünleri vücuttan atmak, kanı temizlemek gibi işlevlere sahiptir. Kandaki asit baz dengesinin sağlanması ve kan basıncını dengelemesi gibi farklı görevleri de vardır. Kandaki kalsiyum miktarı ile D vitamini üretimiyle de ilişkisi vardır.
Kronik Böbrek Hastalığı Nedir?
Böbreklerin uzun bir sürede yavaşça fonksiyonlarını kaybettiği hastalık kronik böbrek hastalığıdır. Çoğunlukla erken belirtileri fark edilmemektedir. Çeşitli kan testleri ile tespit edilebilen bu hastalık, diğer böbrek hastalıklarını tetikleyebilir veya onlar üzerinden tetiklenebilir. Tedavi edilmediğinde böbreklerde kalıcı hasara neden olabilir. Az idrar gelmesi, el, yüz ve bacaklarda şişkinlikler, nefes darlığı, uyku problemleri, iştah kaybı, bulantı ve kusma, yüksek tansiyon, üşüme ve yorgunluk hissi gibi belirtileri vardır.
Tedavi uygulamalarına ek olarak kronik böbrek hastalığı için hayat tarzında değişiklikler yapılması sağlık açısından oldukça önemlidir. İdeal kiloya ulaşılması ve bunun korunması, yüksek tansiyonun ve şeker hastalığının kontrol altında tutulması, sağlıklı bir beslenme alışkanlığı, egzersiz entegre edilmiş bir yaşam biçimi, ilaç kullanımının başta ağır kesiciler olmak üzere olabildiğince azaltılması ve sigara, alkol gibi kötü alışkanlıklardan uzak durulması yapılabilecek sağlıklı uygulamalardandır.
Özellikle yüksek tansiyon hastalarında böbreklerin etkilenmemesi oldukça önemlidir. Bu hastalıklar birbiriyle ilişkilidir ve ekstra dikkat göstermeye ihtiyaç vardır. Benzer adımlar atılarak tansiyon hastalığını da kontrol altında tutmak mümkündür. Elbette medikal tedavi uygulamalarına ek olarak bu hayat tarzı değişiklikleri takip edilmelidir.
Böbrek ve İdrar Yolu Hastalıkları
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
İdrar yolunun herhangi bir kısmında gerçekleşen enfeksiyonlardır ve bu enfeksiyonlar böbreklerden başlayarak üreter, mesane ve idrar kanalları içerisinde gerçekleşebilir. Vücut dışından içeri giren bakterilerin idrar yollarına bulaşması idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olur. İdrar yolu enfeksiyonlarında mesanenin etkilendiği enfeksiyon çeşidi olan sistit oldukça sık görülmektedir.
İdrarı mesane üzerinden vücudun dışına taşıyan tüpte gerçekleşen idrar yolu enfeksiyonu ise üretrit olarak adlandırılmıştır. Böbreklerde gerçekleşen enfeksiyon ise idrarın mesaneden böbreklere geri kaçmasıyla birlikte gerçekleşir ve piyelonefrit olarak isimlendirilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu hastalıklarında belirtiler sık idrara çıkma, idrarın ağrılı ve yanmalı yakınmalar oluşturması, ateş, halsizlik ve yorgunluk, koyu renkli ve kötü kokan idrar, alt karın bölgesi çevresinde ağrılı durumlar, bulantı ve kusma, tuvalete çıkma dürtüsüne rağmen çok az idrar gelmesi şeklinde kendini gösterir.
İdrar tahlilleri, idrar kültürü, sistoskopi, böbrek ve mesane ultrasonu, bilgisayarlı tomografi gibi tetkik yöntemleri ile idrar yolu hastalıklarında teşhis uygulamaları yapılabilir. Antibiyotik temelli medikal ilaç desteği ile başlayan tedavi süreci hayat tarzındaki değişikliklerle desteklenmelidir. Bol su içilmesi, idrar tutulmaması, tuvalet ve cinsel ilişki sonrası temizliğe önem verilmesi, iç çamaşırı ve ped değişikliklerinin zamanında yapılması bu değişikliklerden bazılarıdır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanı Yöntemleri Nelerdir?
İdrar Tetkiki ve gerekirse idrar kültürü: İdrarda bulunabilecek kanamaları, lökositleri, mikropları (bakteriler), çeşitli proteinleri ve idrarın özelliklerini tespit eder.
Sistoskopi
Böbrek ve Mesane Ultrasonu
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Köşe Yazısı: DR. İlker EMİRCAN
News